VEILIG BREKEN?
_Maartje
Jouw veilige vrije ruimte heeft impact op de ruimte van een ander. Om jouw eigen ruimte te vinden moet je misschien wel de regels breken.
Kun je veilig de regels breken? Ik luisterde een podcast over kunst, activisme en burgerschapsonderwijs met Nathalie Roos. Er wordt gesproken over hoe je als docent de leerlingen kan aanzetten tot een actieve rol. Praten is één, maar wat dóe je? Er wordt ook gesproken over hoe je leerlingen burgerschapsonderwijs geeft. Het mag meer gaan over hoe leerlingen in de maatschappij staan in plaats van over hoe je een goede burger bent.
De gespreksleider van de show Aminata Cairo deelt dat bij haar (ook als moeder van een donkere zoon) alle alarmbellen gaan als ze iets hoort over regels breken op school. Regels breken? Hoho dat is spanning, dat is gevaar, dat is onveilig. Ook luister ik een verhaal van de Correspondent over een school in Eindhoven waar je je in alle vrijheid kunt ontwikkelen. Daar gaan ze ver in op die school. Slechts heel kort wordt er aangestipt dat hier ook veel kinderen zitten met wie het toch wel goed komt. Hoe erg is het dan om een risico te lopen dat je geen diploma haalt?
Het doet me weer eens beseffen hoeveel invloed het op mij en mijn handelen heeft dat ik een witte vrouw ben, opgegroeid in het westen in een warm gezin met open-minded en hoog opgeleide ouders. Ik kreeg als vanzelf een veilige, vrije ruimte mee. In een groep neem ik gemakkelijk het woord of initiatief, ik durf best iets te doen, ik voel me zelfverzekerd en veilig genoeg. Steeds meer besef ik me dat dit een privilege is, beïnvloed door mijn achtergrond en uiterlijke kenmerken. De kans dat ik in hele erge problemen kom is statistisch gezien niet groot en ik voel dat ik een vangnet heb. Dat heeft allemaal invloed op mijn durven handelen. Mijn leerlingen wil ik ook het vertrouwen en de veiligheid bieden zodat zij durven te handelen in vrije ruimte, maar kan ik dit wel bieden en is het eigenlijk wel eerlijk dit voor te spiegelen? Wat weet ik er nou van?
Wat ik wel weet is dat toch wel voor iedereen de grens dun kan zijn. Toen ik ooit de huur een maand niet kon betalen stapelden de incassobrieven in rap tempo op. Ook met gezondheidsproblemen merk ik wel dat ook in mijn leven niet alles zo vanzelfsprekend is als ik altijd al dacht. In het van Abbemuseum luister ik de audiotour lichamelijke ontmoetingen bij de tentoonstelling Dwarsverbanden (aanrader: luister via Smartify-app). Ik krijg mooie inzichten mee over hoe we als maatschappij proberen de invaliden te “re-valideren”. RUIMTE! Er is echt behoefte aan ruimte voor iedereen, dat je mag zijn zoals je bent en dat je weet dat je hoe dan ook van waarde bent. We kunnen niet zonder jou, zonder jou zijn we niet. Voor mij sluit het ook aan bij de Afrikaanse filosofie zoals benoemd door Sophie Bósèdé Olúwolé in haar boek Socrates en Òrúnmìlà. In het westen zijn we zo gewend te denken in tegenstellingen, terwijl het gaat om de “binaire complementariteit”. Alles en iedereen heeft zijn plaats in het geheel. Of zoals ook de filosofie uit het zuidelijk deel van het continet Afrika luidt: Ubuntu, vrij vertaald als Ik ben, want wij zijn.
Hoe kan ik al dit gedachtegoed in de praktijk brengen? Ik kan op zijn minst proberen een veilige instructie te geven. Daarover lees je meer in het onderdeel Kunstdocent?
